Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen een stichting en een vereniging?

Een stichting en een vereniging lijken erg op elkaar. Toch zijn er veel verschillen per organisatievorm. Denk hierbij aan juridische aspecten, het besturen, administratieve taken en meer. In dit blog zetten we een aantal verschillen tussen een stichting en een vereniging op een rijtje.

1. Burgerlijk Wetboek
Elke organisatievorm opereert onder een specifiek deel van het Burgerlijk Wetboek, waardoor verschillende wetten van toepassing zijn op verenigingen en stichtingen. Zo zijn de eisen aan de statuten van een stichting anders dan die van een vereniging. Bij een stichting kan het bestuur wijzigingen tot de statuten doorvoeren, waar de statuten van een vereniging alleen gewijzigd kunnen worden door de Algemene Ledenvergadering. Een inzicht hierin is essentieel voor een volledig begrip van hun juridische verplichtingen en rechten.

2. Oprichtingseisen
Bij het oprichten van een stichting dienen er aan verschillende eisen te worden voldaan wanneer je besluit een vereniging op te richten. Stichtingen moeten bijvoorbeeld verplicht via de notaris worden opgericht en bij de Kamer van Koophandel worden ingeschreven. Bij verenigingen is inschrijving bij de KvK optioneel. Een vereniging opgericht bij de notaris en ingeschreven bij de KvK wordt beschouwd als een formele vereniging.

3: Aansprakelijkheid
Het is belangrijk om te begrijpen wanneer bestuurders aansprakelijk kunnen worden gesteld, aangezien deze aansprakelijkheid per organisatievorm verschilt. De aansprakelijkheid bij verenigingen kan vaak meer direct en persoonlijk zijn. In een vereniging zijn bestuursleden vaak nauwer betrokken bij dagelijkse activiteiten, besluitvorming en operationele taken. Als er bijvoorbeeld sprake is van nalatigheid, verkeerde besluitvorming of onveilige praktijken die leiden tot schade, kunnen individuele bestuursleden persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Dit betekent dat hun persoonlijke eigendommen in gevaar kunnen komen om eventuele schadevergoedingen te dekken.

Bij stichtingen ligt de verantwoordelijkheid vaak meer collectief en op organisatieniveau. De aansprakelijkheid over het algemeen minder direct gericht is op individuele bestuursleden en eerder betrekking heeft op de stichting als geheel als een rechtspersoon.

4. Erven en bezit
Een stichting of een formele vereniging (opgericht bij de notaris en ingeschreven bij de KvK) heeft de bevoegdheid om te erven en eigendommen zoals gebouwen of grond te bezitten. Dit betekent dat ze kunnen optreden als erfgenamen en eigendommen kunnen verwerven na het overlijden van een persoon of bij erfenissen. Een stichting of formele vereniging kan dus opgenomen worden in het testament als erfgenaam van iemand zijn of haar nalatenschap.

Aan de andere kant missen informele verenigingen deze mogelijkheid. Ze kunnen niet optreden als erfgenaam en hebben niet het recht om eigendommen zoals vastgoed te bezitten. Dit verschil in erf- en bezitsmogelijkheden heeft invloed op de financiële en zakelijke activiteiten van deze organisaties.

5. Ledenadministratie
Een wezenlijk verschil dat van belang is voor verenigingen is ledenadministratie. Verenigingen moeten een gedetailleerde ledenadministratie bijhouden, inclusief contributiebetalingen en lidmaatschapsrechten. Deze administratieve taak draagt bij aan een democratische werking en transparantie binnen de organisatie. Dit kan een tijdrovende en ingewikkelde taak zijn. Gelukkig zijn er tegenwoordig geautomatiseerde ledenadministratiesystemen die dit werk een stuk sneller en eenvoudiger maken.

Stichtingen hebben geen leden in de traditionele zin zoals verenigingen die hebben. In plaats daarvan hebben stichtingen vaak bestuursleden, oprichters en soms andere betrokkenen zoals donateurs of subsidieverstrekkers.

Hoewel er geen specifieke ledenadministratie nodig is zoals bij verenigingen, kunnen geautomatiseerde systemen ook van nut zijn. Bijvoorbeeld voor crowdfundingcampagnes.

6. Bestuur
Een ander groot verschil tussen een stichting en een vereniging heeft te maken met het bestuur. In een vereniging zijn de leden actief betrokken bij de benoeming van het bestuur. Tijdens de Algemene Ledenvergadering hebben leden het recht om bestuursleden te kiezen en kunnen zij stemmen op kandidaten of zelfs zichzelf voordragen. Deze directe betrokkenheid van de leden bij het bestuursproces maakt verenigingen vaak democratischer van aard. In tegenstelling tot verenigingen hebben stichtingen geen leden in de traditionele zin. Stichtingsbestuurders worden vaak intern gekozen door de zittende bestuursleden of oprichters. Het bestuur van een stichting is meer onafhankelijk.

7. Uitkering aan (bestuurs)leden
In verenigingen is het verboden om uitkeringen te doen aan leden, bestuursleden, ereleden en andere leden. Het geld dat binnenkomt via contributies en andere bronnen is bedoeld voor het realiseren van de doelstellingen van de vereniging en het organiseren van activiteiten. Stichtingen hebben ook beperkingen met betrekking tot uitkeringen, maar deze zijn specifieker. Stichtingen mogen geen uitkeringen doen aan bestuursleden en oprichters. Het geld dat binnenkomt, is vaak bestemd voor het realiseren van het statutaire doel van de stichting.

8. Vrijstelling van schenk- en erfbelasting
Het verschil in belastingvrijstelling weerspiegelt de verschillende doelstellingen en maatschappelijke bijdragen van een stichting en vereniging, waarbij stichtingen vaak meer uitgebreide fiscale voordelen hebben.

Nalatenschappen vormen vaak een belangrijke inkomstenbron voor stichtingen. Als een stichting de status heeft van een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI), komt zij in aanmerking voor vrijstelling van schenk- en erfbelasting. Voor verenigingen geldt deze vrijstelling niet op dezelfde manier. Een vereniging kan in aanmerking komen voor vrijstelling van schenk- en erfbelasting als ze de status heeft van een Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI). In vergelijking met ANBI's zijn SBBI's gericht op het behartigen van sociale belangen en genieten ze beperktere belastingvoordelen.

9. Borg stellen of schulden aangaan
Een opmerkelijk verschil tussen een stichting en een vereniging is de beperking die stichtingen hebben als het gaat om borgstelling en het aangaan van schulden. Stichtingen kunnen zich over het algemeen niet borgstellen of schulden aangaan, tenzij de statuten dit expliciet toestaan. Dit betekent dat stichtingen vaak financiële transacties aangaan binnen de grenzen van hun eigen vermogen en niet persoonlijk verantwoordelijk zijn voor schulden. Verenigingen hebben meer vrijheid als het gaat om borgstelling en het aangaan van schulden. Bestuursleden van verenigingen kunnen de vereniging vertegenwoordigen bij het aangaan van leningen of het aangaan van financiële verplichtingen.

ClubCollect biedt ondersteuning aan zowel verenigingen als stichtingen bij hun financieel beheer. Als vereniging kun je bijvoorbeeld je facturatie op de automatische piloot zetten en je ledenadministratie eenvoudig beheren. Zo bespaar je tot wel 90% van je tijd. Stichtingen kunnen gemakkelijk een eigen crowdfundingcampagnes opzetten, bijvoorbeeld om donaties binnen te halen. En zo zijn er nog meer oplossingen!

Benieuwd hoe ClubCollect jouw stichting of vereniging kan ondersteunen? Neem eens een kijkje op onze website. Of vraag hier volledig vrijblijvend meer informatie aan.